O przerwie w wykonaniu kary pozbawienia wolności.

Adw. Maciej Marczak

We wpisie znajdziecie Państwo podstawowe informacje dotyczące przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności. Przedmiotowa przerwa to w istocie wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności. W jakich sytuacjach przerwa może być udzielona i kto o tym decyduje? Zapraszam do lektury!

Regulacja.

Interesują nas przepisy Kodeksu Karnego Wykonawczego (dalej w tekście będę się posługiwał skrótem - k.k.w.) - konkretnie przepisy art. 153, art. 153a, art. 154, art. 156 oraz art. 158a przedmiotowego kodeksu.

Kiedy możemy uzyskać przerwę?

W wypadku choroby psychicznej skazanego lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie kary pozbawienia wolności udzielenie przerwy w odbywaniu tejże kary jest obowiązkowe. Za ciężką chorobę uznaje się taki stan skazanego, w którym jego pobyt w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo. W przypadku choroby psychicznej należy pamiętać, iż nie jest wystarczająca dowolna choroba psychiczna - również i ona musi być chorobą ciężką. Decydujące znaczenie w sprawie ma opinia lekarska, brana pod uwagę jest możliwość reakcji więziennej służby zdrowia na występujące u skazanego schorzenie. Przerwa udzielana jest do czasu ustania przeszkody.

Istnieją również sytuacje, w których udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności jest możliwe ale nie jest obowiązkowe. Przerwa może zostać udzielona, gdy przemawiają za tym ważne względy rodzinne lub osobiste. Przy udzielaniu tego rodzaju przerwy badaniu podlegają przede wszystkim - istnienie ważnych względów rodzinnych lub osobistych a także - okoliczność czy skazany wykorzysta przerwę zgodnie z deklarowanym jej celem (tutaj mamy do czynienia z pewnym rodzajem prognozy...).

Z orzecznictwa sądowego:

"Ważnych względów rodzinnych lub osobistych" nie można mylić z naturalnymi skutkami odbywania kary pozbawienia wolności, a do takich należy zarówno pogorszenie sytuacji materialnej członków rodziny skazanego, na których utrzymanie łożył on przed osadzeniem, jak również ich stanu psychicznego, co odnosi się zwłaszcza do małoletnich dzieci, które nie rozumieją przyczyn rozłąki z ojcem i cierpią z tego powodu. Są to oczywiste następstwa wykonywania kary o charakterze izolacyjnym, które dotykają znakomitą większość rodzin osób osadzonych w zakładzie karnym. Nie mogą one stanowić podstawy udzielenia przerwy w karze, poza sytuacjami skrajnymi, gdy odbywanie przez skazanego kary pozbawienia wolności pozbawiałoby jego najbliższych jakichkolwiek źródeł utrzymania czy wsparcia.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22 kwietnia 2016 roku, sygn. akt: II AKzw 333/16.

Jako ciekawostkę wskażę, iż szczególny przypadek możliwości udzielenia przerwy znajdziemy w przepisach art. 73a ustawy O przeciwdziałaniu narkomanii.

Przerwa nie może zostać udzielona skazanemu przed upływem roku od dnia ukończenia poprzedniej przerwy i powrotu po niej do zakładu karnego, chyba że zachodzi wypadek choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby skazanego albo inny wypadek losowy.

Przerwa fakultatywna może być udzielona kilkukrotnie ale jej łączny czas nie może przekroczyć jednego roku. W przypadku skazanej kobiety ciężarnej oraz osoby skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem okres przerwy może wynieść do 3 lat po urodzeniu dziecka.

Udzielenie przerwy może wiązać się ze zobowiązaniem skazanego do podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej, zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji w określonych odstępach czasu lub poddania się odpowiedniemu leczeniu lub rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym lub uczestnictwu w programach korekcyjno-edukacyjnych.

Kto?

Wniosek o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności może złożyć m.in. dyrektor zakładu karnego. Oczywiście wniosek o udzielenie przerwy najczęściej będzie pochodził od samego skazanego lub jego obrońcy. O udzieleniu przerwy orzeka postanowieniem sąd penitencjarny (sąd okręgowy, w okręgu którego to sądu przebywa skazany). Na postanowienie przysługuje zażalenie. Sądem penitencjarnym właściwym miejscowo do udzielenia dalszych przerw jest sąd, który udzielił pierwszej przerwy. Skazany oraz jego obrońca mają prawo wziąć udział w posiedzeniu sądu dotyczącym udzielenia przerwy.

Postanowienie o udzieleniu przerwy staje się wykonalne z chwilą jego wydania. Jednakże, gdy prokurator oświadczył, że sprzeciwia się udzieleniu przerwy, postanowienie o udzieleniu przerwy staje się wykonalne z chwilą uprawomocnienia. Zażalenie wniesione przez prokuratora podlega rozpoznaniu w terminie 14 dni.

Odwołanie przerwy.

W przypadku, w którym ustała przyczyna, dla której skazanemu udzielono przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, lub w wypadku, gdy skazany nie korzysta z przerwy w celu, w jakim została ona udzielona, albo gdy skazany rażąco narusza porządek prawny, jak również z powodu niewykonywania obowiązków, które zostały nałożone na skazanego przy udzielaniu mu przerwy - sąd penitencjarny może przerwę odwołać. Jeżeli któraś z przytoczonych wyżej okoliczność zaistniała po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego - sąd odwoła przerwę, chyba że przemawiają przeciwko temu szczególne względy. Na postanowienie sądu w przedmiocie odwołania przerwy przysługuje zażalenie.

W przypadku udzielenia skazanemu przerwy ze względu na chorobę psychiczną lub inną ciężką chorobę odwołania nie można dokonać z powodu niewykorzystywania przerwy w celu w jakim została udzielona oraz rażącego naruszania przez skazanego porządku prawnego.

Jeżeli w czasie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności skazany został tymczasowo aresztowany, kara pozbawienia wolności, której odbywanie zostało przerwane, podlega wykonaniu z mocy prawa.

Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelaria Adwokacka w Łodzi i Zduńskiej Woli.

Zachęcam również do zapoznania się z moim wpisem dot. instytucji odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności: http://adwokatmarczak.pl/artykuly/odroczenie-wykonania-kary-pozbawienia-wolnosci-wzor-wniosku/

Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.