Zamiana kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na karę ograniczenia wolności albo na grzywnę.

Adw. Maciej Marczak

Dzisiejszy wpis poświęcę jednej z ostatnich "nowości" w Kodeksie Karnym - instytucji zamiany kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na karę ograniczenia wolności albo na grzywnę. Zapraszam do zapoznania się z artykułem!

Regulacja.

Wpis poświęcony będzie instytucji uregulowanej w przepisach art. 75a § 1 - 7 Kodeksu Karnego. Jest to instytucja, jak już wspomniałem na wstępie, która stanowi "nowość" w polskim prawie karnym - wprowadzona została nowelą Kodeksu Karnego z dnia 20 lutego 2015 roku (choć można od razu wspomnieć, że i tak już zdążono przedmiotową regulację "zmodyfikować"...).

Na czym to polega?

Wobec skazanego na karę pozbawienia wolności, której wykonanie zostało warunkowo zawieszone, który to skazany w okresie próby rażąco naruszył porządek prawny, sąd może zamiast zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności - zamienić tą karę na karę ograniczenia wolności albo karę grzywny.

Podstawowe informacje o warunkowym zawieszeniu kary znajdziecie Państwo w następującym wpisie: http://adwokatmarczak.pl/artykuly/warunkowe-zawieszenie-wykonania-kary/ Mogą okazać się one przydatne dla pełnego zrozumienia niniejszego wpisu.

Rażące naruszenie porządku prawnego może w szczególności polegać na popełnieniu kolejnego przestępstwa (choć, uprzedzając dalszą część wpisu - tutaj występują wyjątki i w pewnych sytuacjach zamiana nie będzie możliwa!) albo na uchylaniu się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych na skazanego obowiązków lub orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub przepadku.

Podstawową przesłanką zamiany kary jest więc wystąpienie warunków "odwieszenia" zawieszonej kary pozbawienia wolności.

Po drugie - należy zwrócić uwagę, iż sąd może ale wcale nie ma obowiązku dokonania zamiany. Decyzja sądu nie jest jednak zupełnie "dowolna" - sąd powinien uwzględnić wagę i rodzaj czynu zabronionego, który został przypisany skazanemu, a przede wszystkim - okoliczności sprawy winny uzasadniać przekonanie o realizacji celów kary mimo dokonania zamiany. Jest to kolejna przesłanka dokonania zamiany kary.

Sąd może zamienić karę pozbawienia wolności, której wykonanie zostało warunkowo zawieszone, na karę ograniczenia wolności ale tylko - w formie obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne! Możliwa jest również zamiana na karę grzywny. Przyjmuje się, że pierwszeństwo ma kara ograniczenia wolności, dopiero w drugiej kolejności zamiana winna być dokonywana na karę grzywny.

W pewnych sytuacjach zamiana nie będzie mogła być dokonana. Dotyczy to chociażby przypadku "obligatoryjnego" (obowiązkowego) "odwieszenia" kary ze względu na popełnienie przez skazanego, w okresie próby, podobnego przestępstwa umyślnego, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Podobnie będzie w przypadku orzeczenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na podstawie art. 60 § 5 Kodeksu Karnego (tzw. mały świadek koronny).

Jak przeliczać?

Pytaniem, które nasuwa się automatycznie, gdy czytamy o instytucji zamiany kary jest pytanie - w jaki sposób ustalana jest wysokość "nowej" kary tj. kary, na którą zamieniono karę pozbawienia wolności?

Odpowiedź znajdziemy już w samym Kodeksie Karnym.

Jeden dzień kary pozbawienia wolności równa się dwóm dniom kary ograniczenia wolności, zaś w przypadku zamiany na karę grzywny - jeden dzień kary pozbawienia wolności równa się dwóm stawkom dziennym grzywny. Przy czym równocześnie ustawa wprowadza górne limity kar - kara ograniczenia wolności nie może trwać dłużej niż 2 lata, a grzywna nie może przekroczyć 810 stawek dziennych.

Co jeszcze warto wiedzieć?

Zamiana kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na karę ograniczenia wolności albo na grzywnę nie zwalnia skazanego od wykonania orzeczonych wobec niego środków karnych, przepadku, środków kompensacyjnych lub środków zabezpieczających, chociażby następnie orzeczono karę łączną. Zamiana dotyczy więc jedynie kary pozbawienia wolności! Jeżeli skazany, po dokonaniu zamiany, uchyla się od wykonywania kary ograniczenia wolności, od uiszczenia grzywny, wykonania nałożonych na niego obowiązków lub orzeczonych środków karnych, przepadku lub środków kompensacyjnych, sąd uchyla zamianę i zarządza wykonanie kary pozbawienia wolności. W wypadku uchylenia zamiany i zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności na poczet zarządzonej kary pozbawienia wolności zalicza się dotychczas wykonaną karę grzywny albo karę ograniczenia wolności.

Sąd dokonując zamiany winien, w miarę możliwości, wysłuchać skazanego.

Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelaria Adwokacka w Łodzi oraz w Zduńskiej Woli.

Zachęcam do odwiedzenia i polubienia strony Kancelarii na Fb: http://www.facebook.com/adwokatmarczak

Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.