Małżeńskie ustroje majątkowe. Ustawowy ustrój majątkowy - wspólność ustawowa. Majątek wspólny i majątek osobisty.
 |
| Adw. Maciej Marczak |
Pisałem już w sposób ogólny o małżeńskich ustrojach majątkowych (polecam z całego serca wpis: http://instytucje.blogspot.com/2017/12/mazenskie-ustroje-majatkowe.html), teraz czas na szczegóły! Zaczynam oczywiście od ustawowego ustroju majątkowego jako podstawowego i najczęściej występującego w praktyce. Ze względu na obszerność tematu - jego omówienie podzielę na kilka odrębnych wpisów. Dziś o majątku wspólnym i osobistym. Zachęcam do zapoznania się z tekstem!
Regulacja.
Jesteśmy na gruncie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. To w tej ustawie należy szukać regulacji małżeńskich ustrojów majątkowych, w tym także - ustawowego ustroju majątkowego.
Wspólność ustawowa czyli ustawowy ustrój majątkowy...
Jak wynika już z samego tytułu wpisu - polski prawodawca przyjął, iż ustawowym ustrojem majątkowym małżeńskim będzie ustrój wspólności majątkowej. Ustrój ustawowy powstaje z mocy samego prawa (z łac. ex lege), w sytuacji, gdy małżonkowie nie zdecydowali się na umowne uregulowanie ich wzajemnych stosunków majątkowych. Ustawowa wspólność majątkowa powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa, ewentualnie - w przypadku rozwiązania w czasie trwania małżeństwa umowy majątkowej małżeńskiej - tzw. intercyzy (kilka innych, mniej istotnych przypadków pomijam).
Ustawodawca uznał, iż ustrój wspólności majątkowej małżonków jest najkorzystniejszy z punktu widzenia funkcjonowania rodziny, łagodzi on bowiem niekorzystne skutki różnic w sytuacji ekonomicznej małżonków. Z tego powodu system ten został przyjęty jako „domyślny”, występujący zawsze wtedy, gdy nie pojawi się wyraźna, odmienna wola małżonków.
Majątek wspólny, majątek osobisty...
Wbrew nazwie - wspólność ustawowa małżeńska oznacza istnienie trzech majątków. Majątku wspólnego małżonków oraz dwóch majątków osobistych. Automatycznie nasuwa się tutaj pytanie - co wchodzi w skład majątku wspólnego, a co w skład majątków osobistych? Kwestia ma olbrzymie znaczenie praktyczne, co będzie dokładnie wyjaśnione w dalszych wpisach dotyczących ustroju wspólności ustawowej.
Majątek wspólny.
Majątek wspólny tworzą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Do majątku wspólnego należą w szczególności:
- pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
- dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
- środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
- kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963, z późn. zm.).
W tym miejscu chciałbym wyraźnie zaznaczyć, że majątek wspólny w czasie trwania ustroju wspólności ustawowej jest majątkiem bezudziałowym! Innymi słowy - małżonkom przysługuje niepodzielna własność tego majątku. W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku (po ustaniu wspólności na majątku wspólnym pojawią się udziały - zostanie to wyjaśnione w kolejnych wpisach).
Majątek osobisty.
Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
- przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
- przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
- przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
- przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
- przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Przykładowo więc - samochód lub działka nabyte przez jednego z małżonków przed powstaniem wspólności ustawowej (a więc w praktyce - najczęściej przed zawarciem małżeństwa) wchodzą w skład jego majątku osobistego!
Wyjątek!
Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Przykładem takich przedmiotów mogą być meble (w tym nawet wyjątkowo luksusowe czy zabytkowe! Wszystko zależy od konkretnego przypadku, nie dajmy się zmylić słowem "zwykłego"!) czy sprzęty kuchenne...
Posiadanie.
Każdy z małżonków jest uprawniony do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego małżonka.
W kolejnych wpisach m.in. o zarządzie majątkiem wspólnym czy też odpowiedzialności małżonków za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich... oczywiście w warunkach wspólności ustawowej.
Zachęcam również do zapoznania się z wpisem:
Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelaria Adwokacka w Łodzi i Zduńskiej Woli.
Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.
Komentarze
Prześlij komentarz