Dowody w sprawie o rozwód. Co wiedzieć warto?

Adw. Maciej Marczak

Wpis poświęcony postępowaniu dowodowemu w sprawie o rozwód. Co można, czego należy unikać, na co warto zwrócić uwagę. Zapraszam do lektury!

Ogólne zasady gry.

Postępowanie dowodowe w sprawie o rozwód, mimo swoich odrębności, o których będzie mowa za chwilę, nadal pozostaje postępowaniem dowodowym podlegającym ogólnym zasadom, przewidzianym w prawie postępowania cywilnego. Moim zdaniem warto znać i pamiętać w tym kontekście o następujących regulacjach - wynikającej z przepisu art. 6 k.c. zasadzie ciężaru dowodu oraz o przepisie art. 227 k.p.c. - stanowiącym co przedmiotem dowodu być powinno.

I tak - przygotowując się do naszej sprawy rozwodowej musimy pamiętać, zgodnie z przepisem art. 6 k.c., że każde nasze twierdzenie musimy poprzeć dowodem. Uważasz, że mąż dopuścił się zdrady małżeńskiej? Nie wystarczy napisać o tym w pozwie, trzeba jeszcze poprzeć to twierdzenie właściwym dowodem! Chcesz uzyskać od żony alimenty? Będziesz musiał udowodnić stan niedostatku po swojej stronie, zakres swoich usprawiedliwionych potrzeb, a także możliwości majątkowe i zarobkowe żony. Dowód obciąża tego, kto z danej okoliczności wywodzi skutki prawne! Nikt za nas nie będzie niczego udowadniał, szczególnie nie zrobi tego sam sąd!

Dowód powinien zawsze dotyczyć okoliczności istotnej z punktu widzenia rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.). Dowodzimy tylko takich kwestii, które przełożą się następnie na treść wyroku rozwodowego. Postępowanie dowodowe ma więc przede wszystkim na celu ustalenie okoliczności dotyczących rozkładu pożycia małżonków, jak również okoliczności dotyczących dzieci stron i ich sytuacji, a w razie uznania powództwa - także przyczyn, które skłoniły do tego stronę pozwaną.

Co może być dowodem? W polskim prawie nie przewiduje się zamkniętego katalogu dowodów...

Kiedy zgłaszać twierdzenia i dowody? By uniknąć problemów - bez zbędnej zwłoki, najlepiej w samym pozwie albo odpowiedzi na pozew...

Fakty przyznane i niezaprzeczone.

W toku sprawy rozwodowej, broniąc naszego stanowiska, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na kwestie faktów niezaprzeczonych i przyznanych. Jeżeli pewna okoliczność zostanie przyznana przez naszego przeciwnika - nie musimy jej dowodzić. Z kolei pozostawienie pewnych twierdzeń strony przeciwnej bez "komentarza" z naszej strony naraża nas na ryzyko, iż okoliczności wynikające z tych twierdzeń potraktowane zostaną jako przyznane i przyjęte jako niekwestionowana podstawa rozstrzygnięcia.

Ważne!

Ze względu na kształt regulacji dot. faktów niezaprzeczonych, celem ograniczenia ryzyka, warto w pismach procesowych (np. w odpowiedzi na pozew...) zawrzeć następujące sformułowanie:

"kwestionuję wszystkie okoliczności podane przez stronę przeciwną, z wyjątkiem tych, które zostaną wprost przyznane...".

Odrębności postępowania dowodowego w sprawach o rozwód...

Jak już zostało wspomniane - postępowanie dowodowe w sprawie rozwodowej jest odrobinę zmodyfikowane w stosunku do "klasycznego" postępowania w sprawie cywilnej. Warto zwrócić przede wszystkim uwagę, iż w sprawie rozwodowej małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu, a zstępni stron (np. dzieci), którzy nie ukończyli lat siedemnastu, nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków. Warto wspomnieć również, iż w każdej sprawie o rozwód sąd zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron, nawet wtedy, gdy strony o taki dowód nie występowały same. Często dowód ten jest kluczowy dla rozstrzygnięcia sprawy, nikt inny wszakże oprócz samych małżonków o pewnych kwestiach wspólnego pożycia po prostu wiedzieć nie może! Małżonków, którzy nie stawiają się mimo wezwania i bez usprawiedliwienia, sąd może dyscyplinować za pomocą grzywny.

Warto wiedzieć!

Gdy z przyczyn natury faktycznej lub prawnej przesłuchać można co do okoliczności spornych jedną tylko stronę, sąd oceni, czy mimo to należy przesłuchać tę stronę, czy też dowód ten pominąć w zupełności. Sąd postąpi tak samo, gdy druga strona lub niektórzy ze współuczestników nie stawili się na przesłuchanie stron lub odmówili zeznań.

Kodeks postępowania cywilnego, art. 302 § 1.

Środki dowodowe w sprawie o rozwód czyli jakie dowody możemy zgłosić...

Jak już zostało to wspomniane - polskie prawo nie przewiduje zamkniętego katalogu dowodów. Najpopularniejszym rodzajem dowodu są oczywiście zeznania świadków. W sprawie rozwodowej mają one jednak drugorzędne znaczenie - świadkowie bowiem posiadają najczęściej dość ograniczoną wiedzę na temat tego jak wyglądają, bardzo prywatne ostatecznie, relacje małżonków. Jako dowód służyć może tzw. niebieska karta i dokumenty z nią związane (strona może wnioskować by sąd zwrócił się do właściwej instytucji o przedłożenie dokumentów do akt sprawy rozwodowej). Często występującymi w sprawach rozwodowych dowodami są dokumenty związane z obdukcją lekarską czy też szerzej - w ogóle dokumentacja medyczna. Ustalenie faktu choroby psychicznej małżonka oraz jej wpływu na pożycie stron wymagać będzie za to opinii biegłego lekarza specjalisty z zakresu psychiatrii...

Dowodami budzącymi największe emocje są dowody z smsów, wiadomości e-mail, stron internetowych czy nagrań rozmów. Dowody te są dopuszczalne, często mogą mieć decydujące znacznie w prawie rozwodowej, należy jednak powoływać się na nie z rozwagą! Samodzielne "pozyskiwanie" przez nas wyżej wskazanych dowodów, w sytuacji gdy nie jesteśmy stroną korespondencji czy rozmowy, może narazić nas na odpowiedzialność karną na podstawie przepisów art. 267 Kodeksu Karnego (przestępstwo bezprawnego uzyskiwania informacji). Przykładem może być tutaj wyrok z dnia 7 czerwca 2016 roku, wydany przez Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód, sygn. akt: IV K 682/14. Choć należy równocześnie zaznaczyć, że mimo to dowód będzie dopuszczalny w ramach postępowania rozwodowego. Nawiasem - samo nieuzasadnione kontrolowanie małżonka może zostać uznane za zawinioną przyczynę rozkładu pożycia!

Zajrzyj i polub stronę Kancelarii na Fb! www.facebook.com/adwokatmarczak/

Autor: Adwokat Maciej Marczak, Kancelaria Adwokacka w Łodzi oraz w Zduńskiej Woli.

Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.