Kara umowna.

Adw. Maciej Marczak

Wpis zawiera podstawowe informacje o karze umownej - instytucji prawnej o bardzo dużym znaczeniu praktycznym. Zapraszam do lektury!

Gdzie znajdę przepisy dot. kary umownej?

Kara umowna uregulowana została w przepisach art. 483 – 484 Kodeksu Cywilnego.

Czym jest kara umowna?

Kara umowna to umowne zastrzeżenie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania (czyli prościej - niewykonania bądź nieprawidłowego wykonania któregoś z obowiązków umownych) nastąpi przez zapłatę określonej kwoty pieniężnej.

Kiedy mogę zastrzec karę umowną?

Kara umowna może "zabezpieczać" niewykonanie bądź nienależyte wykonanie wyłącznie zobowiązania o charakterze niepieniężnym. Nieważne będzie więc, przykładowo - zastrzeżenie kary umownej na wypadek niezapłacenia w terminie określonej kwoty pieniężnej. Na gruncie niektórych gałęzi prawa występują ograniczenia co do możliwości zastrzegania kary umownej (tak przykładowo w regulacji dot. międzynarodowych przewozów samochodowych towarów...). Pomijając powyższe - kara umowna może być zastrzeżona w każdej umowie. Zastrzeżenie kary umownej zależne jest wyłącznie od woli stron umowy.

Jak zastrzec karę umowną?

Należy wskazać zobowiązanie, które kara umowna "zabezpiecza", należy również określić jej wysokość. Wysokość kary umownej można określić w sposób "kwotowy" (na przykład: milion złotych), można również zamiast konkretnej wartości wskazać sposób obliczania kary. Dopuszczalne więc jest określenie kary, przykładowo, za pomocą procentów od jakiejś wartości...

Jak działa kara umowna?

W przypadku niewykonania/nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego kara umowna podlega zapłacie w oznaczonej wysokości. Nie ma tutaj znaczenia wysokość szkody wynikającej z niewykonania/nienależytego wykonania zobowiązania. Kara umowna należy się nawet wtedy, gdy szkoda w ogóle nie zaistniała. Równocześnie, jeżeli nie dokonano odpowiedniego zastrzeżenia w umowie, w przypadku, gdy szkoda jest wyższa niż zastrzeżona kara umowna - uprawniony nie może dochodzić odszkodowania przekraczającego zastrzeżoną karę umowną! Ten aspekt kary umownej może być więc niebezpieczny dla wierzyciela!

Obrona przed karą umowną.

Przed karą umowną można się bronić. Przede wszystkim należy pamiętać, że kara umowna nie należy się, gdy niewykonanie/nienależyte wykonanie zobowiązania wyniknęło z okoliczności za które odpowiedzialności dłużnik nie ponosi. To dłużnik musi udowodnić, że takie okoliczności wystąpiły. Można powołać się także na tzw. miarkowanie kary umownej. Miarkowanie kary umownej polega na obniżeniu wysokości kary umownej na żądanie zgłoszone przez dłużnika, jeżeli zobowiązanie jest w znacznej części wykonane albo gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Powyższe kryteria są nieostre, każdy przypadek powinien być analizowany indywidualnie.

Po co mi ta kara umowna?

Kara umowna ma zarówno zalety jak i wady. Podstawową zaletą dla wierzyciela jest to, że nie musi on udowadniać szkody, którą odniósł ze względu na niewykonanie/nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego przez dłużnika. W wielu przypadkach udowodnienie takiej szkody jest bardzo trudne. Poza tym - kara umowna doskonale stymuluje dłużnika do prawidłowego wykonania zobowiązania. Wady? Dla dłużnika - może się okazać, że zapłacimy karę umowną w sytuacji, gdy wierzyciel nie poniósł żadnej szkody w związku z niewykonaniem/nienależytym wykonaniem przez nas zobowiązania. Dla wierzyciela - w braku odpowiedniego zastrzeżenia umownego może się okazać, że nasza szkoda o wysokości przekraczającej karę umowną nie zostanie w całości naprawiona.

Więcej informacji o karze umownej: http://adwokatmarczak.pl/artykuly/kara-umowna-co-warto-o-niej-wiedziec/

Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelaria Adwokacka w Łodzi oraz w Zduńskiej Woli.

Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.