Nazwisko małżonków po ślubie.

Adw. Maciej Marczak

We wpisie o nazwisku, które każdy z małżonków będzie nosił po zawarciu małżeństwa - w jaki sposób o nim decydujemy, w jakim czasie jest to możliwe i przede wszystkim - jakie "opcje" wchodzą tutaj w grę. Kwestia jest bardzo "życiowa", mam nadzieję, że tekst dostarczy odpowiedzi na Państwa ewentualne wątpliwości.

Regulacja dotycząca nazwiska małżonków ulegała wielu zmianom. We wpisie skupię się na aktualnym stanie prawnym, kwestie historyczne, mimo że ciekawe, pominę dla jasności przekazu. A aktualny stan prawny to przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - konkretnie art. 25 § 1 - 3 tegoż kodeksu.

Kto i w jakim czasie decyduje o nazwisku małżonków po ślubie?

W świetle polskiego prawa rodzinnego małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. Zasada ta, sformułowana w przepisie art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rozciąga się także na wybór nazwiska, jakie małżonek będzie nosił po zawarciu związku małżeńskiego. To sam małżonek dokonuje wyboru nazwiska, jakie będzie nosił po ślubie. Nikt nie może narzucić małżonkowi decyzji w tym zakresie. Bardziej obrazowo - mąż nie ma (formalnego) wpływu na decyzję żony co do nazwiska, żona zaś - wpływu na decyzję męża w tym zakresie.

W jaki sposób małżonek dokonuje wyboru nazwiska? Przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, ewentualnie - konsulem jeśli małżeństwo jest właśnie przed nim zawierane.

Ważne!

Oświadczenie złożone przed duchownym kościoła albo innego związku wyznaniowego nie wywołuje skutków prawnych prowadzących do zmiany nazwiska przez jedno z małżonków lub oboje z ich!

Kiedy należy złożyć oświadczenie?

Jeżeli małżeństwo jest zawierane przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego (tzw. ślub cywilny), chwilą złożenia oświadczenia o nazwisku, które małżonek będzie nosił po zawarciu małżeństwa, jest moment następujący bezpośrednio po zawarciu małżeństwa. Przyjmuje się, że tego rodzaju oświadczenie może być złożone najpóźniej do chwili podpisania przez małżonków, świadków i kierownika urzędu stanu cywilnego aktu małżeństwa.

Natomiast w przypadku tzw. ślubu konkordatowego, właściwe oświadczenie o nazwisku winno być złożone przed sporządzeniem przez kierownika urzędu stanu cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa (czyli wcześniej niż w przypadku ślubu cywilnego!). Korekta nazwiska w czasie religijnej ceremonii zaślubin nie będzie już możliwa!

Ważne!

Dokonanego wyboru nazwiska nie można ani zmienić ani cofnąć. Wyjątek to sytuacja wystąpienia wad oświadczenia woli. Warto więc dobrze się zastanowić!

Należy podkreślić, iż składane są dwa oświadczenia - każde dotyczy nazwiska jednego z małżonków. Możliwa jest sytuacja, w której tylko jedno z małżonków złoży oświadczenie. Jaki będzie tego skutek? Zgodnie z kodeksem - w razie niezłożenia oświadczenia w sprawie nazwiska, małżonek zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko.

Jednoczłonowe czy dwuczłonowe? Czyli o swobodzie małżonków co do wyboru nazwiska po ślubie...

Po pierwsze - po zawarciu małżeństwa małżonkowie wcale nie muszą nosić tego samego nazwiska! Choć oczywiście, ze względu na tradycję, a także - chęć zamanifestowania na zewnątrz faktu stworzenia rodziny, najczęściej w praktyce zapada decyzja o wspólnym nazwisku.

Po drugie - małżonkowie mają dużą swobodę co do wyboru nazwiska, które każde z nich będzie nosić po ślubie. Zasady są następujące. Małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Każdy z małżonków może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiego małżonka. Jednakże - nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów.

Nie ma więc żadnych przeszkód, zgodnie z przytoczonymi wyżej zasadami, by to mąż przyjął nazwisko żony. Choć w praktyce zdarza się to oczywiście rzadko, decydujące zdają się być tutaj względy kulturowe.

Szczególnie ciekawe przypadki wiążą się natomiast z nazwiskami dwuczłonowymi. Przyjmując złożone nazwisko małżonka, możemy zmienić kolejność jego członów, bądź przyjąć tylko jeden, wybrany z nich. Łącząc swoje dotychczasowe nazwisko ze złożonym nazwiskiem małżonka, musimy dokonać wyboru członu, który "wejdzie w skład" naszego nazwiska po ślubie.

Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelaria Adwokacka w Łodzi oraz Zduńskiej Woli.

Zachęcam do odwiedzenia i polubienia strony Kancelarii na Fb: http://www.facebook.com/adwokatmarczak

O unieważnieniu małżeństwa ze względu na wady oświadczenia woli: http://adwokatmarczak.pl/artykuly/uniewaznienie-malzenstwa-z-powodu-wad-oswiadczenia-woli/

Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.