Spółka cywilna - czyli to nie to, o czym myślisz...

Tytuł z życia wzięty. Spółka cywilna to genialna instytucja, w szczególności jeśli weźmiemy pod uwagę łatwość jej założenia. Wiele osób jednak ma zupełnie błędne wyobrażenia na jej temat, przypisując jej cechy charakterystyczne dla bardziej zaawansowanych krewnych - chociażby spółki z o.o...

Gdzie szukać przepisów?

Przepisy regulujące spółkę cywilną to przede wszystkim art. 860 - 875 Kodeksu Cywilnego (ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku, Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 ze zm.).

Czym jest spółka cywilna?

Spółka cywilna to umowa. Spółka cywilna nie jest podmiotem prawa. W przeciwieństwie więc do jej bardziej zaawansowanych krewnych - nie może być stroną umowy, pozywać przed sądem czy też być pozywana. Podmiotami wszelkich praw i obowiązków są wspólnicy spółki. W ramach umowy zobowiązują się oni dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Zwrot "w szczególności" oznacza, iż możliwa jest umowa spółki, mocą której żaden ze wspólników nie będzie zobowiązany do wniesienia wkładu.

Kto może zawrzeć umowę spółki cywilnej?

Umowę spółki zawrzeć muszą przynajmniej dwa podmioty prawa (nie muszą to być koniecznie osoby fizyczne!). Umowę spółki cywilnej mogą więc zawrzeć, przykładowo: dwie spółki z o.o., nie może jej jednak zawrzeć inna spółka cywilna (wspomniany wcześniej brak podmiotowości prawnej).

W jakiej formie powinna być zawarta umowa spółki cywilnej?

Umowa spółki cywilnej powinna być stwierdzona pismem. Dla założenia spółki cywilnej nie jest wymagany żaden kapitał.

Prawa i obowiązki wspólników spółki cywilnej.

Zawarcie umowy spółki cywilnej powoduje powstanie praw i obowiązków dla stron tejże umowy. Najważniejsze uprawnienia wspólników to: prawo do udziału w zysku, prawo do innych niż zysk korzyści uzyskiwanych poprzez dążenie do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego wskazanego w umowie spółki, prawo do zwrotu części majątku spółki w razie wystąpienia z niej lub jej rozwiązania, prawo do prowadzenia spraw spółki, prawo do reprezentowania spółki czy też wreszcie - prawo do wypowiedzenia udziału. Najważniejsze obowiązki wspólników to: obowiązek wniesienia wkładu lub określonego w umowie działania dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego oraz obowiązek prowadzenia spraw spółki. Rodzajem obowiązku jest również – udział wspólnika w stratach spółki (odpowiada udziałowi wspólnika w zyskach). Należy wspomnieć, iż udział w zyskach i stratach jest niezależny od rodzaju i wartości wkładu wspólnika.

Czy prawa i obowiązki wspólników spółki cywilnej mogą być zmienione?

Tak, w odniesieniu do większości wskazanych wyżej praw i obowiązków możliwa jest umowna ich modyfikacja.

Czy ogół praw i obowiązków wspólnika może być przeniesiony na osobę trzecią?

Nie. Zmiana wspólnika spółki cywilnej wymaga zmiany samej umowy spółki cywilnej! Jest więc zupełnie inaczej niż w przypadku chociażby spółki z o.o.

Majątek wspólny wspólników spółki cywilnej.

Obejmuje wszystkie prawa majątkowe, które zostały wniesione do spółki w charakterze wkładu, a do tego – prawa majątkowe uzyskane przez wspólników dla spółki w czasie trwania umowy. Wspólnik nie może rozporządzać (np. sprzedać) udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku. Wspólnik, w czasie trwania spółki cywilnej, nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników.

Jak założyć spółkę cywilną?

Spółka cywilna nie podlega rejestracji ani w KRS ani tym bardziej w CEIDG. Stworzenie spółki cywilnej przez osoby fizyczne celem prowadzenia działalności gospodarczej wygląda w następujący sposób:

1. uzyskanie wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej przez wspólników będących osobami fizycznymi (czyli zarejestrowanie przez nich działalności gospodarczej);
2. zawarcie umowy spółki cywilnej;
3. zgłoszenie do GUS i uzyskanie nr REGON spółki;
4. zgłoszenie identyfikacyjne do urzędu skarbowego i uzyskanie NIP spółki;
5. zmiana wpisu w CEIDG przez wspólników będących osobami fizycznymi – uzupełnienie informacji o NIP i REGON spółki (w terminie 7 dni od zmiany!).

Więcej informacji na temat spółki cywilnej, w tym wzór umowy spółki cywilnej do znalezienia pod następującym linkiem:

http://adwokatmarczak.pl/artykuly/spolka-cywilna-najprostsza-do-zalozenia-najtrudniejsza-do-zrozumienia/

Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelaria Adwokacka w Łodzi oraz w Zduńskiej Woli.

Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.